អត្ថបទនេះ ជាការចែករំលែកផុសចេញពីគំនិតនិងចំណេះដឹងរបស់លោក ឡាំ លីម អ្នកនិពន្ធកម្ពុជាប្រកបដោយទឹកដៃមួយរូប និងជាម្ចាស់ស្នាដៃសៀវភៅល្បីៗទាំង ៤ក្បាល រួមមានសៀវភៅ “ប្រតិទិនទស្សនៈ ៣៦៥ថ្ងៃ”, “ប្រតិទិនទស្សនៈ ២២២ថ្ងៃ”, “អំណានជាអំណាច” និងសៀវភៅ “ដំណើរ” ជាស្នាដៃសហនិពន្ធជាមួយអ្នកនិពន្ធល្បីចំនួនពីររូបទៀត សុទ្ធសឹងតែជាសៀវភៅដែលទទួលបានការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រិយមិត្តអ្នកអានយ៉ាងខ្លាំង។
អត្ថបទ “ត្រៀមខ្លួនធ្វើជាអ្នកនិពន្ធ” នេះ លោកសរសេរឡើងជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលចង់រៀនវគ្គតែងនិពន្ធ និងអ្នកទាំងឡាយដែលចង់ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធដ៏ពិតប្រាកដមួយរូបនៅថ្ងៃអនាគត ដែលអាចតាក់តែងនិពន្ធស្នាដៃល្អៗប្រកបដោយគុណតម្លៃឡើង សម្រាប់ពលរដ្ឋ សង្គម ក៏ដូចជាមនុស្សជាតិទូទៅផងដែរ។ អាស្រ័យហេតុនេះ ដើម្បីកុំឱ្យខាតពេល សូមអ្នកបន្តអាន និងសិក្សាស្វែងយល់ទាំងអស់គ្នាជាមួយ “គេហទំព័រអ្នកនិពន្ធកម្ពុជា” យើងខ្ញុំដូចតទៅ ដោយយើងខ្ញុំសូមបង្ហាញនូវអត្ថបទដែលសរសេរដោយ លោក ឡាំ លីម ទាំងស្រុងជូនដល់លោកអ្នកដូចតទៅ ៖
១. ខ្ញុំមិនយល់ថាខ្លួនឯងមានចំណេះជំនាញទាក់ទងនឹងការតែងនិពន្ធទេ តែខ្ញុំមានចិត្តចង់ចែករំលែកខ្លះៗ ហើយ “ត្រឹមតែចែករំលែក” ប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកណាដែលចង់មានចំណេះផ្នែកតែងនិពន្ធ រមែងពេញចិត្តទទួលយកគំនិត ជាពិសេសក្នុងន័យពិចារណា។ ប៉ុន្តែអ្នកណាដែលមានចំណេះដឹងផ្នែកនេះច្រើនមកហើយ ឬជាអ្នកជំនាញ គឺរមែងគិតថាខ្ញុំប្រហែលជាអួតអាង។ បញ្ហាចិត្តសាស្រ្តបែបនេះ គឺជាបញ្ហាធម្មតាទេ ហើយក៏ពុំមែនជាបញ្ហាធំដុំអ្វីដែលត្រូវយកមកគិតដែរ ពីព្រោះមនុស្សយើងម្នាក់ៗ មិនអាចធ្វើអ្វីមួយ ដោយបំពេញចិត្តមនុស្សគ្រប់ៗគ្នាបានឡើយ។ ខ្ញុំសូមរំឭកកាលវេលាដែលខ្ញុំនៅជាគ្រូបង្រៀនភាសាអង់គ្លេសនិងកុំព្យូទ័របន្តិច។ នៅក្នុងថ្នាក់រៀនមួយ កម្រិតចំណេះដឹងរបស់សិស្សមានខុសៗគ្នា។ បើបង្រៀនមេរៀនជ្រៅពេក បង្រៀនលឿនពេក ខ្លាចក្រែងលោសិស្សដែលខ្សោយៗ គ្នាតាមមេរៀនមិនទាន់។ បើបង្រៀនមេរៀនរាក់ៗពេក បង្រៀនយឺតជ្រុលពេក ខ្លាចក្រែងលោសិស្សដែលពូកែៗ សិស្សឆ្លាតៗ គ្នាធុញទ្រាន់។ ដូច្នេះហើយមានជម្រើស ៣ក្នុងការបង្រៀន៖ ទី១ បង្រៀនដោយផ្តោតលើសិស្សដែលពូកែៗ, ទី២ បង្រៀនដោយផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសិស្សខ្សោយៗ និងទី៣ បង្រៀនសិស្សពូកែផង និងបង្រៀនសិស្សខ្សោយផង តែត្រូវលៃលកម៉ោងបង្រៀនជាពីរ។ នេះជាស្ថានភាពសិស្សនៅតាមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះប៉ុណ្ណោះ។ តើអនាគតជាអ្នកនិពន្ធគួរត្រៀមខ្លួនបែបណា?
២. បើយើងចង់ធ្វើជាអ្នកនិពន្ធ ជាដំបូងបំផុត គឺមិនមែនទៅរៀនជំនាញតែងនិពន្ធ ឬវិធីសាស្រ្តជោគជ័យខាងតែងនិពន្ធទេ ពីព្រោះបើយកការតែងនិពន្ធមកបង្រៀនជាវគ្គជោគជ័យនិពន្ធ, ជាទស្សនៈខ្ញុំ ខ្ញុំយល់ថា “បាត់តម្លៃពិតនៃអ្នកនិពន្ធអស់ហើយ”។ ចុះបើថា “ខុស” អ៊ីចឹងតើគួរតែបែបណាវិញ? ក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនដែលមានចំណេះដឹង តើគ្រូប៉ុន្មាននាក់ដែលយកវិជ្ជាជីវៈជាគ្រូមកស្វែងរកភាពជោគជ័យ? បើសិនជាតម្លៃស្នូលនៃចំណេះដឹង ត្រូវបានវាស់វែងដោយទឹកប្រាក់ តើតម្លៃពិតនៃអ្នកចេះដឹងនៅឯណា? ក្នុងនាមជាអ្នករៀនសូត្រចេះដឹង គឺពុំគួរយកចំណេះដឹងមកធ្វើជាកាំជណ្តើរទេ។ ខ្ញុំលើកឡើងបែបនេះពុំមែនជាទ្រឹស្តីបែបឧត្តមគតិនិយមឡើយ តែវាជាសច្ចភាពនិងការពិតមួយដែលនាំឱ្យសង្គមរីកចម្រើន។ តើអ្នកចង់ចេះជំនាញតែងនិពន្ធ គួរធ្វើយ៉ាងណាខ្លះ? កុំទាន់រៀនជំនាញតែងនិពន្ធ តែត្រូវហ្វឹកហាត់ខ្លួនឯង ទាំងផ្នែកបញ្ញា ស្មារតី ចំណេះដឹង ចរិតលក្ខណៈឱ្យល្អសិន…។ ការតែងនិពន្ធ គឺត្រូវការចំណេះដឹងច្រើន មិនថាជាការគិតពិចារណាបានល្អ ការចេះវិភាគវែកញែកស៊ីជម្រៅ ជាមនុស្សដែលពូកែស្រាវជ្រាវ និងមានឧត្តមគតិខ្ពស់។ ហេតុអ្វីត្រូវមានឧត្តមគតិខ្ពស់? ពីព្រោះថា “ទឹកប៊ិករបស់អ្នកនិពន្ធអាចយកទៅរកស៊ី ឬចរចាមុខជំនួញជាមួយអ្នកនយោបាយបាន”។ បើយើងមានចំណុចទាំងប៉ុន្មានខាងលើហើយ គឺអាចធ្វើជាអ្នកនិពន្ធបានហើយ។ យុវជនយើងពុំគួរទៅរៀនវគ្គតែងនិពន្ធទេ តែយើងត្រូវរកឱកាសវិនិយោគលើចំណេះដឹងឱ្យបានច្រើន ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យខ្លួនឯងមានចំណេះដឹងទូលាយជាមុនសិន។
៣. ក្រៅពីចំណេះដឹងហើយ គឺយើងត្រូវការបទពិសោធជីវិតជាក់ស្តែងថែមទៀត។ តើអ្នកនិពន្ធគួរមានចរិតបែបណា? និយាយរួម និយាយឱ្យខ្លី និយាយឱ្យងាយយល់ អ្នកនិពន្ធធ្វើចរិតបែបណាក៏បានដែរ តែកុំឱ្យខ្លឹមសារនៃសំណេរ និងការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួនឯង ក្នុងនាមជាអ្នកនិពន្ធខុសគ្នាឱ្យសោះ។ បើសំណេរ និងចរិតពិតនៃអ្នកនិពន្ធមិនមានលក្ខណៈដើរត្រសងគ្នា ឬស្រដៀងគ្នា ឬមិនដូចគ្នាទេ គឺសំណេរនឹងក្លាយទៅជាគ្មានតម្លៃដាច់ខាត។ ចំណុចនេះមានន័យថា “អ្នកនិពន្ធអាចសរសេរពីការធ្វើល្អ សរសេរពីការមានចរិតល្អ ឬសរសេរពីការស្រឡាញ់សង្គម តែបើការប្រព្រឹត្តមិនដូចនឹងអ្វីដែលទឹកប៊ិកខ្លួនចារជាអក្ខរាទេ គឺពុំមែនជាការត្រឹមត្រូវឡើយ”។ ជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងសង្គម ដែលតំណាងឱ្យតួអង្គចំណេះដឹង យើងត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិជាមនុស្សត្រឹមត្រូវ ហើយពុំអាចធ្វើអ្វីបណ្តោយខ្លួនឱ្យដូចមនុស្សធម្មតាបានទេ។ ការលើកឡើងរបស់ខ្ញុំបែបនេះ គឺហាក់បីដូចជាដាក់កំហិតចំពោះអ្នកនិពន្ធបន្តិច តែនេះជាលក្ខខណ្ឌមួយដែលគួរធ្វើ ដ្បិតបើសិនជាយើងចង់កសាងមូលធនមនុស្សតាមរយៈអំណាន។ បើសិនជាយើងចង់បណ្តោយខ្លួន ឬបណ្តែតប្រាណតាមតែចិត្តចង់របស់ខ្លួនឯង បម្រើតែតណ្ហាខ្លួនឯង ក៏ពុំមានទាស់ខុសអ្វីដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ សំណេររបស់យើង ទោះបីល្អយ៉ាងណាក៏ដោយ តែបើយើងធ្វើខ្លួនមិនត្រឹមត្រូវទេ គឺខ្លឹមសារនៃសំណេរដែលផ្សាយចេញទៅ នឹងត្រូវសាបរលាបពីខ្លឹមសារល្អទៅជាខ្លឹមសារឥតន័យ ឬជាខ្លឹមសារមិនល្អ ព្រោះតែចរិតលេងសើចហួសហេតុ ឬចរិតមិនត្រឹមត្រូវ ឬចរិតមិនសមរម្យរបស់យើងជាដើម។
៤. ខ្ញុំសុំលើកយកឧទាហរណ៍អំពីខ្ញុំមកចែករំលែក។ ប្រសិនបើខ្ញុំមានចំណេះដឹងខាងតែងនិពន្ធ ខ្ញុំនឹងមិនបង្រៀនជំនាញតែងនិពន្ធទេ តែខ្ញុំនឹងប្រែក្លាយការបង្រៀន ឱ្យទៅជាការបង្វឹកដោយផ្ទាល់ ដោយមិនយកថ្លៃឈ្នួលជាថវិកាទេ (No price tag but priceless)។ រយៈពេលបង្វឹក គឺត្រឹមមួយឆ្នាំ។ របៀបរៀនបែបបង្វឹកនេះ គឺមួយថ្ងៃត្រូវអានសៀវភៅមួយក្បាល ហើយសរសេរអត្ថបទដែលមានប្រធានបទជាក់លាក់ពី ៥ទំព័រ ទៅ ១០ទំព័រ។ រហូតដល់មួយឆ្នាំ ពេលរៀនចប់ គឺនឹងក្លាយទៅជាអ្នកនិពន្ធតែម្តង។ ការបង្វឹកពេញមួយឆ្នាំនេះ ខ្ញុំនឹងបន្ថែមលើចំណេះដឹងបច្ចេកទេសចាំបាច់បំផុតខ្លះដូចជា ការរចនាអត្ថបទសៀវភៅតាមកម្មវិធីស្តង់ដា (Adobe InDesign), ការរចនាក្របសៀវភៅតម្រូវនឹងព្រលឹងអត្ថបទ (Adobe Photoshop & Adobe Illustrator), របៀបជ្រើសរើសចំណងជើងសៀវភៅ, រៀនបន្សុទ្ធចំណេះដឹងតាមរយៈបរិបទសង្គម, ស្វែងយល់ពីសៀវភៅបកប្រែ, សមាធិសម្រាប់ការតែងនិពន្ធ (Writing meditations), ព្រមទាំងយុទ្ធសាស្រ្តរុញច្រានសៀវភៅឱ្យដល់ដៃអ្នកអានទូទៅផងដែរ។ លក្ខខណ្ឌស៊ីជម្រៅនៃការរៀន គឺមិនពិបាកឡើយ ដោយគ្រាន់តែរៀនអានឱ្យពូកែ, អានរហូតក្លាយទៅជាអ្នកអានបែបស្រាវជ្រាវ, វិភាគអត្ថបទឆ្លុះបញ្ជាំងនឹងសង្គម, វិភាគចរិតអ្នកសរសេរ (សម័យកាល ផ្នត់គំនិត ស្ថានភាព…), បន្ទាប់មក គឺអានមនុស្ស និងអានពីសង្គម។ ក្រោយពីបង្វឹកមួយឆ្នាំពេញហើយ ខ្ញុំហ៊ានធានាថានឹងក្លាយទៅជាអ្នកនិពន្ធដែលមានគំនិតសរសេរសម្បូរបែប មិនចេះរីងស្ងួត។ យើងនឹងមិនហ៊ានបើកបង្រៀនវគ្គជោគជ័យតែងនិពន្ធទេ ដ្បិតពេលណាដែលយើងចេះនិពន្ធពិតប្រាកដហើយ។
៥. បើមិនមានប្រសិទ្ធភាព ឬបើមិនជឿខ្ញុំទេ ក៏មិនដឹងធ្វើយ៉ាងណាដែរ ពីព្រោះថា “បើបង្រៀនយកលុយ ពេលរៀនមិនចេះ មិនបានផល មិនអាចក្លាយទៅជាអ្នកនិពន្ធ គឺនឹងប្រគល់លុយជូនវិញ តែដល់បង្រៀនមិនគិតប្រាក់អ៊ីចឹង មិនដឹងថាត្រូវនិយាយបែបណាទើបជឿ។ ចុងក្រោយ ទោះជឿឬមិនជឿក៏ដោយ ក៏មិនសំខាន់ដែរ ព្រោះជាក់ស្តែង វាគ្រាន់តែឧទាហរណ៍ប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំពុំមានចេតនាអ្វីផ្សេង ក្រៅពីជូនជាគំនិត និងការពិចារណាដល់យុវជនយើងដែលចង់ក្លាយខ្លួនទៅជាអ្នកនិពន្ធប៉ុណ្ណោះ។ ប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ កុំចេះតែឈូឆរតាមការបញ្ចុះបញ្ចូល ពីព្រោះការងារខ្លះ វាមិនស្រួលដូចអ្នកបង្រៀនវគ្គជោគជ័យខ្លះនិយាយទេ។ នៅក្មេង ប្រឹងរៀន ប្រឹងអានសៀវភៅឱ្យបានច្រើន ចេះអត់ធ្មត់លត់ដំខ្លួនឯងឱ្យល្អសិន ហើយសន្សំបទពិសោធឱ្យបានច្រើន។ ទោះយើងចង់ធ្វើអ្វី ក៏អាចធ្វើបានដែរ តែត្រូវធ្វើឱ្យត្រូវផ្លូវ ប្រឹងវិនិយោគលើចំណេះដឹងជាក់ស្តែង។ បើយើងពិតជាចង់មែន កុំទៅរកមនុស្សលេងៗ កុំទៅរកមនុស្សដែលប្រាប់ពីផ្លូវកាត់ តែត្រូវរកមនុស្សដែលដឹងផ្លូវត្រូវទៅពិតប្រាកដ ទៅដល់គោលដៅ ព្រមទាំងអាចឈរជើងបានយូរអង្វែង។ បញ្ជាក់ជូនជាថ្មីម្តងទៀត អត្ថបទនេះសម្រាប់ពិចារណា ហើយក៏ជាការជូនគំនិតដល់យុវជនយើងដែលមានបំណងចង់ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធដែរ។ ឧទាហរណ៍ខាងលើ គឺជាចំណេះដឹងដែលអ្នកនិពន្ធគួរមាន។ ថ្វីដ្បិតជាឧទាហរណ៍ពិតមែន តែវាប្រយោជន៍សម្រាប់ការងារតែងនិពន្ធ។ បើកន្លែងណាដែលមានបង្រៀនចំណេះដឹងតែងនិពន្ធដូចឧទាហរណ៍ខាងលើ ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើង គឺគួរតែសាកល្បងរៀន។ យើងនឹងក្លាយទៅជាអ្នកនិពន្ធពិតប្រាកដ នៅពេលណាយើងរៀនចំចំណេះដឹងពិតប្រាកដ។
លោក ឡាំ លីម និងសៀវភៅល្បីៗទាំង៤ក្បាលរបស់លោក
“គេហទំព័រអ្នកនិពន្ធកម្ពុជា” សូមបញ្ជាក់ថា ខាងលើជាអត្ថបទសរសេរចែករំលែកដោយលោក ឡាំ លីម ។ លោកមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តសៀមរាប និងជាកសិករធ្វើស្រែសម្រាប់មួយក្រពះនៅលើទឹកដីដ៏ពិសិដ្ឋនេះដល់សព្វថ្ងៃ។ លោកមានបងស្រីពីរនាក់ និងប្អូនប្រុសពីរនាក់ ដោយលោកជាកូនប្រុសកណ្តាលក្នុងគ្រួសារ។ ក្រៅពីចូលចិត្តអាន លោកជាបុគ្គលមួយរូបដែលនិយមសរសេរជាសំណេរខ្លីៗ ជាពិសេសអត្ថបទដែលទាក់ទងនឹងទស្សនវិជ្ជាអប់រំ សង្គម នយោបាយ ភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងផ្នែកប្រាជ្ញាស្មារតីក្នុងការគិតថ្លឹងថ្លែងពិចារណាជាដើម និងជាម្ចាស់ស្នាដៃសៀវភៅល្បីៗទាំង៤ក្បាលដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើលោកអ្នកចង់ដឹងពីទឹកដៃក្នុងការសរសេរអត្ថបទប្រភេទនេះរបស់លោក លោកអ្នកអាចស្វែងរកសៀវភៅទាំង ៤ក្បាលរបស់លោកនេះយកមកអានបាន ហើយបើលោកអ្នកចង់អានដោយងាយឆាប់រហ័សនោះ លោកអ្នកអាចចូលទៅអានអត្ថបទរបស់លោកក្នុងហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកតែម្ដងបាន តាមរយៈឈ្មោះ Lam Lim https://www.facebook.com/lamlem01 នោះលោកអ្នកមុខជាបានដឹងច្បាស់ជាក់ជាមិនខាន។ សូមអរគុណ៕
អត្ថបទ និងរូបភាព ៖ ឡាំ លីម / រក្សាសិទ្ធិ ៖ cambowriter.com
លោក កៅ សីហា កើតឆ្នាំ១៩៨២ នៅក្រុងភ្នំពេញ។ លោកមានឪពុកឈ្មោះ អ៊ឹង កៅ និងម្ដាយឈ្មោះ រស់ ប៉ិច។ លោកមានបងប្អូនបង្កើតសរុបទាំងអស់ចំនួន១៧នាក់ តែបច្ចុប្បន្ននៅរស់រានមានជីវិតតែ៨នាក់ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងនោះស្រី៣នាក់ ប្រុស៥នាក់ ដោយលោកជាកូនប្រុសពៅក្នុងគ្រួសារ។ បច្ចុប្បន្ន លោកជាមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ នាយកដ្ឋាន ទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ និងអាហាររូបករណ៍ ប៉ុន្ដែលោកបានសុំព្យួរការងារនេះសិន ដោយសារតែលោកមមាញឹកក្នុងការងារជាអ្នកនិពន្ធ និងដឹកនាំសម្ដែងខ្លាំងពេក។ លោកចាប់ផ្ដើមចូលបម្រើការងារជាអ្នកដឹកនាំសម្ដែងនៅ ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស ក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ដោយគិតមកទល់នឹងពេលនេះមានយៈពេល១០ឆ្នាំហើយ ហើយក្នុងចន្លោះពេលនោះ លោកបានដឹកនាំសម្ដែងបទចម្រៀងបានដល់ទៅជាង៦០០-៧០០បទឯណោះ ដែលចំនួននេះពិតជាមិនធម្មតាឡើយ។
លោក កៅ សីហា ដែលជាអ្នកនិពន្ធនិងដឹកនាំសម្ដែងពោរពេញដោយបទពិសោធជោកជាំរូបនេះ បានបង្ហាញប្រាប់ “គេហទំព័រអ្នកនិពន្ធកម្ពុជា” ថា “ខ្ញុំស្រឡាញ់ការងារដឹកនាំសម្ដែងនេះខ្លាំងណាស់ ហើយក៏ជាទេពកោសល្យពីធម្មជាតិរបស់ខ្ញុំផងដែរ តែដោយស្រុកយើងគ្មានសាលាបណ្ដុះបណ្ដាលផ្នែកនេះជាផ្លូវការ ទើបបានជាខ្ញុំចាំបាច់ត្រូវតែខិតខំសិក្សាស្វែងយល់ពីចំណេះដឹងផ្នែកនេះដោយខ្លួនឯងឱ្យបានច្រើនបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន តាមរយៈការស្រាវជ្រាវពីរៀនអ៊ីនធើណេត, រៀនមើលពីរៀមច្បង និងរៀនដោយការចុះអនុវត្តការងារជាក់ស្ដែងជាដើម ព្រោះមានតែវិធីនេះទេ ដែលអាចជួយពង្រឹងសមត្ថភាពផ្នែកនេះរបស់ខ្ញុំឱ្យកាន់តែរីកចម្រើន និងអាចឈរជើងលើវិស័យផ្នែកនេះបានមកដល់សព្វថ្ងៃ។”
លោក កៅ សីហា បានបង្ហាញពីការលំបាកនិងវិធីជម្នះបញ្ហាទាំងឡាយក្នុងការងារដឹកនាំសម្ដែងរបស់លោកថា “ឧបសគ្គលំបាកក្នុងដឹកនាំមានច្រើនកត្តា! ធនធានមនុស្សជាមែងធាងក្នុងជំនាញការងារ, ថវិកា, ទីតាំង, តួ, script, អាកាសធាតុ, មធ្យោបាយផលិត, ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់និងសម្ភារៈដែលខ្វះខាតតាមអ្វីដែលចង់បាន ការអនុវត្តច្បាប់ពីរដ្ឋាភិបាល ទីតាំងថតមានការពិបាកមិនអំណោយផលជាដើម ហើយចំពោះដំណោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់នេះ ពេលខ្លះក៏សមបំណង ខ្លះទៀតក៏មិនសមបំណង តែក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំសម្ដែង បើយើងចង់ដោះស្រាយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព យើងត្រូវមានភាពឈ្លាសវៃ, រីផ្លិច, ចេះបត់បែនទៅតាមកាលៈទេសៈ។ ឧទាហរណ៍ថា បើតួមកយឺត ឬសម្ដែងមិនសម យើងត្រូវមានបច្ចេកទេសក្នុងនិយាយពន្យល់ ឬលួងលោមទៅតាមចរឹតនិស្ស័យរបស់តួអង្គម្នាក់ៗ។ បើជួបរឿងថវិកា យើងត្រូវចេះលៃលក សន្សំ ហើយធ្វើឱ្យមានគុណភាព។ បើជួបបញ្ហាធនធានមនុស្សលើមុខជំនាញ ដែលត្រូវរួមការងារ យើងត្រូវចេះផ្ដល់ឱកាសឱ្យ ពន្យល់បន្ថែមទាំងទ្រឹស្ដី និងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង បើគេខុស ត្រូវប្រាប់ឱ្យគេដឹង ដោយមិនត្រូវស្ដីបន្ទោសខ្លាំងៗឱ្យឡើយ តែត្រូវជំនួសដោយការពន្យល់ណែនាំនិងលើកទឹកចិត្តវិញ។ បើករណីអាកាសធាតុ យើងត្រូវចេះកែច្នៃ ផ្លាស់ប្ដូរ script និងទីតាំង ខល ឬពិភាក្សាជាមួយអ្នកនិពន្ឋ។ បើជួបឧបសគ្គលើលិខិតស្នាមពាក់ពន្ឋទីតាំងថត យើងត្រូវចេះសម្របសម្រួល ដោយបញ្ហានេះ ខ្ញុំតែងជួបជាញឹកញាប់ និងតែងធ្វើការដោយផ្ទាល់ជាមួយជំនួយការ ឬក្រុមការងាររបស់ខ្ញុំតែម្ដង។”
ខាងលើ គឺជាការលំបាកនិងវិធីដោះស្រាយបញ្ហារបស់ លោក កៅ សីហា ដែលលោកតែងជួបប្រទះក្នុងការងារដឹកនាំសម្ដែងរបស់លោកកន្លងមក ដែលស្ដាប់ទៅពិតជាមិនមែនជាការងារដែលងាយស្រួលឡើយ ហើយនៅពេលដែលសួរលោកថា ដើម្បីអាចក្លាយជាអ្នកដឹកនាំសម្ដែងមួយរូបបាន តើត្រូវមានការយល់ដឹងអ្វីខ្លះ? និងមានចំណេះដឹងកម្រិតណានោះ លោក កៅ សីហា ក៏បានចែករំលែកជាចំណេះដឹងដូច្នេះថា “ដើម្បីអាចក្លាយជាអ្នកដឹកនាំសម្ដែងពិតប្រាកដមួយរូបបាន សំខាន់បុគ្គលនោះត្រូវមានដុងនិស្ស័យពីកំណើត, មានសិល្បៈក្នុងខ្លួន, មានភាពរីផ្លិច, ចេះបត់បែនតាមកាលទេសៈ និងត្រូវមានគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ជាពិសេសត្រូវមានចំណេះដឹងទូទៅទូលំទូលាយ ដែលយើងអាចបង្កើនដល់ខ្លួនបានតាមរយៈការអានសៀវភៅ មើលចម្រៀង និងទស្សនាភាពយន្តល្អៗជាដើម។” លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា “ចំណេះដឹងផ្នែកដឹកនាំសម្ដែងនេះ ស្រុកយើងមិនទាន់មានសាលាបើកបង្រៀនជាផ្លូវការទេ ដូច្នេះបើយើងចង់មានចំណេះដឹងផ្នែកនេះ តោងយើងត្រូវចេះឈ្វេងយល់ដោយខ្លួនឯង និងរៀនពីរៀមច្បងក្នុងផ្នែកនេះ ឬមើលស្នាដៃរបស់ផលិតករឆ្នើមៗរបស់បរទេសឱ្យបានច្រើន រៀនអនុវត្តជាក់ស្ដែង និងបំបែកការងារនេះឱ្យបានកាន់តែល្អបន្ថែមទៀត បើយើងអាចធ្វើបាន នោះយើងមុខជាអាចធ្វើការងាផ្នែកនេះបានជោគជ័យជាក់ជាមិនខាន។”
“គេហទំព័រអ្នកនិពន្ធកម្ពុជា” សូមបញ្ជាក់ថា សព្វថ្ងៃ លោក កៅ សីហា គឺជាអ្នកនិពន្ធ និងដឹកនាំសម្ដែងដ៏ឆ្នើមមួយរូបប្រចាំ ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស ដែលជាផលិតកម្មដ៏ល្បីឈានមុខគេក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ហើយអ្វីដែលគួរជាទីមោទនៈចំពោះរូបលោកបំផុតនោះ ថ្មីៗនេះលោកថែមទាំងទទួលបានការកោតសរសើរពី “សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា” ចំពោះស្នាដៃដឹកនាំសម្ដែងរបស់លោកថែមទៀតផង។ សូមអរគុណ៕
និពន្ធអត្ថបទ ៖ ឫទ្ធិពង្ស / រូបភាព ៖ កៅ សីហា / រក្សាសិទ្ធិ ៖ cambowriter.com