យ៉េង ឈាងលី និងបទពិសោធន៍ផ្នែកកំណាព្យទំនើបនិយមនៅបរទេស
- April 9th, 2020
យ៉េង ឈាងលី និងបទពិសោធន៍ផ្នែកកំណាព្យទំនើបនិយមនៅបរទេស
លោក យ៉េង ឈាងលី កើតឆ្នាំ១៩៨៨ នៅខេត្តកណ្តាល មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៦នាក់ ដោយលោកជាកូនទី៥ក្នុងគ្រួសារ។ លោកមានឪពុកឈ្មោះ ជា យ៉េង និងម្តាយឈ្មោះ រស់ សុផល។ លោកបានរៀនវិជ្ជាតែងនិពន្ធប្រលោមលោកខ្នាតវែង ខ្នាតខ្លី និងក្បួនតែងកំណាព្យខ្មែរ តាំងពីឆ្នាំ២០០៤ រហូតដល់ឆ្នាំ២០០៧ ពីអតីតព្រះភិក្ខុ ជិន មាស ដែលគង់នៅវត្តពាមមង្គល ក្នុងស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្ដាល។ ក្រោយប្រឡងជាប់ជ័យលាភីលេខ២ ពីការប្រកួតប្រជែងស្នាដៃតែងនិពន្ធ ក្រោមប្រធានបទ កំណាព្យទំនើបនិយម នៅឆ្នាំ២០១៣ និងក្រោយចូលរួមសិក្ខាសាលាសំណេរប្រតិដ្ឋញាណ ក្រោមប្រធានបទ “កំណាព្យទំនើបនិយម” ចែករំលែកដោយ លោក យិន លួត នៅឆ្នាំដដែលនោះរួចមក ក៏បណ្តាលឱ្យលោកចាប់ផ្ដើមចូលចិត្តកំណាព្យបែបទំនើបនិយមកាន់តែខ្លាំងពីថ្ងៃនោះមក។
លោក យ៉េង ឈាងលី អ្នកនិពន្ធកំណាព្យទំនើបនិយម
ទាក់ទងនឹងកំណាព្យទំនើបនិយមនេះ លោក យ៉េង ឈាងលី បានរៀបរាប់បង្ហាញប្រាប់ “គេហទំព័រអ្នកនិពន្ធកម្ពុជា” ក្នុងបទសម្ភាសន៍ថា “កំណាព្យជាប់ជ័យលាភីដំបូងរបស់ខ្ញុំដែលមានចំណងជើងថា ភ្លើងពណ៌ និងសៀវភៅចាស់ ត្រូវបានចេញផ្សាយក្នុងសមូហកម្មអក្សរសិល្ប៍ នូ ហាច លេខ.០៧ នៅឆ្នាំ២០១៣។ តែគួរឱ្យចង់សើចត្រង់ថា តាំងពីពេលនោះមកដល់ឥឡូវ ខ្ញុំគ្មានស្នាដៃទោលឡើយ។ កំណាព្យខ្ញុំមួយចំនួន ដូចជា ស្ត្រីអេដចាយ និងភ្លើងពណ៌ ត្រូវបានចុះផ្សាយជាមួយស្នាដៃកវីនិពន្ធខ្មែរមួយចំនួនទៀត ក្នុងកម្រងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ទំនើបនិយមកម្ពុជា ឬ Modern Literature of Cambodia រៀបរៀងដោយអ្នកស្រីបណ្ឌិត ធារី សេហ្វឺ យ៉ាម៉ាដា ក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ ឆ្នាំ២០១៦ ខ្ញុំបានសហការជាមួយលោកគ្រូ ជិន មាស, លោក សាយ ប្រាក់ឈីម និង កញ្ញា សុទ្ធ បូផា ដើម្បីប្រមូលចងក្រងស្នាដៃកវីនិពន្ធ៥រូប ដែលមានស្នាដៃខ្ញុំ សាយ ប្រាក់ឈីម, លោកគ្រូ ជិន មាស រួមនឹងកវីនិពន្ធ គ្រឿន យឺន (ចែកឋាន) និង ផុន ណាត ដែលស្នាដៃកំណាព្យទាំងអស់នោះ សុទ្ធតែធ្លាប់បានជាប់ជ័យលាភី ពីការប្រកួតប្រជែងការតែងនិពន្ធកំណាព្យទំនើបនិយម រៀបចំដោយ សមាគមអក្សរសិល្ប៍ នូ ហាច ចន្លោះឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០១៤។ យើងខ្ញុំបានដាក់ឈ្មោះសៀវភៅកម្រងកំណាព្យខ្មែរដែលមានពីរភាសាដំបូងនោះថា ស្រមោល។”
លោក យ៉េង ឈាងលី និងសិល្បករច្នៃប្រតិដ្ឋវ័យក្មេងក្នុងតំបន់មេគង្គ
លោក យ៉េង ឈាងលី បន្តថា “ក្នុងឆ្នាំដដែលនោះ ខ្ញុំទទួលបានឱកាសល្អមួយពី អង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ ដែលគេជ្រើសរើសឱ្យខ្ញុំចូលរួមសិក្ខាសាលាសិល្បៈវប្បធម៌មួយ ដែលមានវត្តមានសិល្បករច្នៃប្រតិដ្ឋវ័យក្មេង មកពីទ្វីបអាស៊ី និងអ៊ីរ៉ុប អញ្ជើញមកជួបជុំគ្នាចែករំលែកនូវគម្រោងសិល្បៈវប្បធម៌ ដែលពួកយើងកំពុងធ្វើនៅតាមសហគមន៍រៀងៗខ្លួន។ សិក្ខាសាលាសិល្បករច្នៃប្រឌិតវ័យក្មេង ឬ Young Cultural Innovator នោះ ប្រារព្ធនៅក្នុងទីក្រុង Salzburg ប្រទេសអូទ្រីស្ត។ ក្រោយចប់ពីសិក្ខសាលា និងក្រោយសកម្មភាពអានកំណាព្យក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញជាមួយនឹងកវីបរទេស និងខ្មែរជាច្រើនលើកច្រើនសា ធ្វើឱ្យខ្ញុំបានស្តាប់កំណាព្យជាច្រើន និងប្លែកៗ ដែលកំណាព្យទាំងនោះសុទ្ធសឹងតែត្រូវបានតាក់តែងឡើងក្នុងក្របខណ្ឌទំនើបនិយម និងប្រពៃណីនិយម។ ហើយកំណាព្យទំនើបនិយម ភាគច្រើនស្តែងនូវមនោសញ្ចេតនា និងសោកនាដកម្ម តាមរយៈលំហូរទឹកខ្មៅកវី។ ដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ ខ្ញុំបានចូលរួមមហោស្រពអ្នកនិពន្ធវ័យក្មេងប្រារព្ធនៅប្រទេស សិង្ហបុរី។ នៅកម្មវិធីនោះ ខ្ញុំបានស្តាប់កំណាព្យល្អៗជាច្រើនដែលកវីមកពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍អានចែករំលែកទៅវិញទៅមក។ ស្នាដៃពួកគេភាគច្រើនតែងប្រើប្រាស់រូបភាពជំនួសឱ្យគំនិតប្រដៅ ឬប្រាប់ត្រង់ៗ។ សំណាងល្អ នៅដើមខែតុលាឆ្នាំដដែល ខ្ញុំត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមមហោស្រពចម្រុះសិល្បៈ ឬ KL-Diversity Arts Festival មួយទៀត ប្រារព្ធនៅក្នុងទីក្រុងកូឡាឡាំពួ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ស្នាដៃកំណាព្យ ភ្លើងពណ៌ និងរឿងខ្លីលំនាំប្រវត្តិសាស្ត្រក្រោមចំណងជើង “ដើម្បីអី?” ត្រូវបានចុះផ្សាយក្នុងកម្រងអក្សរសិល្ប៍ទំនើបនិយម និងប្រពៃណីនិយមអាស៊ាន រួមគ្នាជាមួយកវីនិពន្ធទាំងដែលមកពី១០ប្រទេសក្នុងសហគមន៍នេះថែមទៀតផង។ ដោយមើលឃើញពីគុណតម្លៃ អត្ថន័យខ្លឹមសារសំខាន់ៗ និងសាច់រឿងល្អៗនៅក្នុងកម្រងស្នាដៃរួមគ្នានោះ ខ្ញុំបានសម្រេចស្នើសុំសិទ្ធិប្រែសម្រួលមកជាភាសាខ្មែរ ដោយដាក់ចំណងជើងថ្មីមួយថា “តស៊ូដើម្បីជាតិ” ដ្បិតចំណងជើងនេះ ប្រសូត្រចេញមកពីប្រធានបទរួមមួយ ដែលក្រុមការងារនៃសមាគមនអ្នកនិពន្ធម៉ាឡេស៊ី និងវិទ្យាស្ថានសៀវភៅ និងការបកប្រែម៉ាឡេ បានកំណត់ឱ្យកវីនិពន្ធអាស៊ានទាំងអស់សរសេរអត្ថបទសិក្សា និងកំណាព្យមួយចំណងជើងផ្ញើឱ្យគេ មុនពួកយើងចូលរួម។ កម្រងស្នាដៃប្រែសម្រួល “តស៊ូដើម្បីជាតិ” ជាកម្រងស្នាដៃពិសេសមួយដែលមានស្នាដៃអត្ថបទសិក្សា និងកំណាព្យ របស់កវីនិពន្ធអាស៊ាន ដែលអាចជួយឱ្យអ្នកអានមានឱកាសបានស្វែងយល់ពីប្រវត្តិតស៊ូតាមរយៈអក្សរសិល្ប៍ក្តី និងចលនាបដិវត្តក្តី ដែលអ្នកតស៊ូនៃជាតិសាសន៍នីមួយៗបានពុះធ្វើដើម្បីប្រយោជន៍រួម។”
សៀវភៅ “តស៊ូដើម្បីជាតិ” ដែលប្រែសម្រួលមកជាភាសាខ្មែរ ដោយក្រុមការងារគម្រោងដាំដុះ
អ្នកនិពន្ធកំណាព្យទំនើបនិយម ដែលមានដើមកំណើតចេញពីទឹកដីខេត្តកណ្ដាលរូបនេះ បានបន្ត ពីបទពិសោធការងារផ្នែកកំណាព្យទំនើបនិយមរបស់ខ្លួននៅបរទេសបន្តទៀតថា “ហើយឆ្នាំ២០១៩ ខ្ញុំត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ធំៗពីរទៀត ដែលទីមួយ គឺមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ ប្រាម៉ាពុត្រា (Brahmaputra Literary Festival) ប្រារព្ធធ្វើនៅសង្កាត់ ហ្គូវ៉ាហាទី រដ្ឋអាសាម ស្ថិតក្នុងភាគខាងជើងប្រទេសឥណ្ឌា។ នៅទីនោះ កវីនិពន្ធខ្មែរយើងដែលមានខ្ញុំ លោកគ្រូ ជិន មាស, អ្នកនិពន្ធ សូ ភីណា និងលោក សុខ ចាន់ផល បានពាំនាំស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរយើង ទៅចែករំលែកដល់កវីនិពន្ធដែលអញ្ជើញមកពីទ្វីបអ៊ីរ៉ុប និងអាស៊ីថែមទៀតផង។ រំលងគ្នាប៉ុន្មានថ្ងៃ ខ្ញុំត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍នៃមហោស្រពកំណាព្យអាស៊ីរាល់ពីរឆ្នាំម្តង ឬ Biennale of Asian poetry មួយទៀត ប្រារព្ធនៅមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌អន្តរជាតិឥណ្ឌា (Indian International Centre) ស្ថិតក្នុងក្រុង ញ៉ូវ ដេលី។ អ្នករៀបចំមហោស្រព បានជ្រើសរើសស្នាដៃកំណាព្យខ្ញុំចំនួន ១០ ចំណងជើង ចុះផ្សាយជាមួយកវីនិពន្ធផ្សេងៗទៀតមកពី១៨ ប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ីយើងនេះ។ ហើយប្រធាបទរួមដែលយើងត្រូវ ចែករំលែកពេលនោះ គឺសង្គ្រាម និងការផ្សះផ្សា តាមរយៈកំណាព្យ។ នៅទីនោះ ខ្ញុំត្រូវបានអញ្ជើញចូល រួមជាវាគ្មិនម្នាក់ក្នុងវេទិកាពិភាក្សាមួយ ក្រោមប្រធានបទ តើកំណាព្យមាននាទីអ្វីខ្លះក្នុងការផ្សះផ្សារបួស។ ក្រៅអំពីកម្មវិធី ខ្ញុំត្រូវឡើងសំដែងស្នាដៃកំណាព្យជូនកវីអាស៊ីទាំងស្អាប់ និងក្រេបរសនៃកំណាព្យខ្មែរ តាមរយៈការស្មូតកំណាព្យ។ ក្នុងវេទិកាដ៏ធំសម្បើមនោះ មានតែកម្ពុជា និងវៀតណាមប៉ុណ្ណោះ ដែលស្មូត្រកំណាព្យតាមបែបនៃរចនាបថកំណាព្យខ្លួន។”
លោក យ៉េង ឈាងលី និងសិល្បករវ័យក្មេងជុំវិញពិភពលោក
ការរៀបរាប់របស់ លោក យ៉េង ឈាងលី ទាំងអស់នេះហើយ គឺជាបទពិសោធដ៏ច្រើនរបស់លោកនៅបរទេសទាក់ទងនឹងការងារផ្នែកកំណាព្យទើបនិយមរបស់លោក ដែលបទពិសោធទាំងអស់កន្លងមកនេះហើយ ដែលបានរុញច្រានរូបលោកឱ្យជួបកវីនិពន្ធ ក្រេបរសកំណាព្យប្លែកៗ និងចម្រុះបែប។ ហើយតាមរយៈការជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយកវីនៅលើពិភពលោក ធ្វើឱ្យលោកកាន់តែយល់ឃើញថា កំណាព្យទំនើបនិយមក្តី ប្រពៃណីនិយមក្តី (បុរាណ) សុទ្ធតែមានរសល្អមួយរបស់វារៀងៗខ្លួន គ្រាន់តែថា អ្នកតែងអាចនឹងភាន់ច្រឡំរវាងកំណាព្យនិងរចនាបថប៉ុណ្ណោះ។ តាមការបញ្ជាក់ជាចុងក្រោយរបស់លោក យ៉េង ឈាងលី លោកបានបង្ហាញថា “មានការលើកឡើងថាកំណាព្យទំនើបនិយមនេះ ចាប់ផ្តើមសាយភាយដំបូងនៅទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប ហើយកវីដែលបានសាយភាយរសទំនើបនិយមដំបូង គឺកវីជាតិបារាំងម្នាក់ឈ្មោះ Charles Baudelaire ហើយក៏មានការលើកឡើងទៀតថា វាបានសាយភាយមកដល់ប្រទេសយើងក្នុងចន្លោះសតវត្សទី១៩ ក៏ប៉ុន្តែនេះគ្រាន់តែជាការលើកឡើងមួយប៉ុណ្ណោះ ដោយវាទាមទារឱ្យយើងម្នាក់ៗក្នុងនាមជាអ្នកសិក្សា និងស្រឡាញ់កំណាព្យ ចាំបាច់យើងត្រូវបន្តការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីរឿងដ៏មានសារៈសំខាន់នេះបន្ថែមទៀត។”
លោក យ៉េង ឈាងលី ថ្លែងក្នុងវេទិការសិល្បៈវប្បធម៌ ក្នុងវាំងបុរាណ ទីក្រុង Salzburge ប្រទេសអូទ្រីស្ដ
“គេហទំព័រអ្នកនិពន្ធកម្ពុជា” សូមបញ្ជាក់ថា លោក យ៉េង ឈាងលី កើតឆ្នាំ១៩៨៨ នៅខេត្តកណ្តាល។ បច្ចុប្បន្ន ក្រៅពីមានជំនាញជាអ្នកនិពន្ធកំណាព្យទំនើបនិយម និងមានបទពិសោធន៍ការងារលើផ្នែកកំណាព្យប្រភេទនេះជាច្រើននៅបរទេសមួយរូប លោកគឺជាបុគ្គលិកកំពុងបំពេញការងារជាអ្នកនិពន្ធនៅគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពនៃសាកលវិទ្យាល័យ ម៉េងលី ជេ. គួច ដែលមានទីតាំងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ សូមអរគុណ៕
អត្ថបទ ៖ ពុទ្ធិពង្ស / រូបភាព ៖ យ៉េង ឈាងលី / រក្សាសិទ្ធិ ៖ cambowriter.com